İran İsfahan’da 170 Bin Yabancıyı Sınır Dışı Etmeye Hazırlanıyor

İran’ın İsfahan eyaletinde yabancı uyruklulara yönelik yeni düzenlemeler gündemde. İsfahan Valisi Mehdi Cemalinejad, Eyalet Yabancı Uyruklularının Düzenlenmesi Komisyonu toplantısında yaptığı açıklamada, eyaletteki yabancı nüfusun azaltılmasının temel hedefleri olduğunu söyledi. Fars Haber Ajansı’na göre Cemalinejad, İsfahan’ın sanayi tesisleri ve madenleriyle yabancı çalışanlar için bir çekim merkezine dönüştüğünü belirtti.

Vali, “Yabancı uyruklu 170 bin kişinin eyalet dışına çıkarılarak yabancı nüfusun yüzde 3’ün altına düşürülmesi hedefleniyor. Ancak uygulama aşamasında yabancıların onuru korunmalı ve sanayi istihdamı zarar görmemeli” dedi.

İran genelinde Afganlara yönelik baskı artıyor

İran’da özellikle Afgan göçmenlere yönelik sınır dışı uygulamaları son aylarda hız kazandı. Yetkililere göre ülkede yaklaşık 6 milyon Afgan bulunuyor ve bunların 2 milyondan fazlası izinsiz ikamet ediyor. Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan da seçim kampanyasında göçün uyuşturucu, güvenlik ve istihdam sorunlarını derinleştirdiğini savunarak bu konuda yeni adımlar atılacağı sözünü vermişti.

Açık kapı politikasından sıkı denetime

İran’ın Afgan mültecilere yaklaşımı yıllar içinde keskin biçimde değişti. 1979 İslam Devrimi sonrası Humeyni’nin “mustazaf” söylemiyle Afganlara kapılar açılırken, 1980–1988 İran-Irak Savaşı boyunca Afganlara serbest yerleşim, çalışma ve sağlık hakkı tanındı.

1988 sonrası ekonomik yük gerekçesiyle politika sertleşti, 1995’te sınırlar kapatıldı. 2001’de çıkarılan “Amayesh” kimlik sistemiyle Afganların ikamet ve hareket hakları ciddi şekilde kısıtlandı. Ahmedinejad döneminde (2005–2013) kitlesel sınır dışılar başladı.

2021’de Taliban’ın Afganistan’da yeniden iktidara gelmesiyle göç hareketi hızlandı; İran sınırlarını daha da sıkılaştırdı. İsrail’le yaşanan 12 günlük çatışma döneminde, İran’ın günlük 30 bine yakın Afganı sınır dışı ettiği iddia ediliyor.

Bölgesel rekabetin aracı

Uzmanlara göre İran, Afgan göçünü yalnızca iç güvenlik ve ekonomi başlıklarında değil, dış politikada da bir koz olarak kullanıyor. Yaptırımlara karşı manevra alanı yaratmak ve bölgesel rakiplerine karşı pazarlık unsuru oluşturmak, Tahran’ın göç politikasının önemli başlıkları arasında görülüyor.

Afganistan’daki istikrarsızlık sürerken, İran’ın sertleşen göç stratejisinin hem içeride hem bölgede yeni tartışmaları beraberinde getirmesi bekleniyor.